Op 8 december vond de derde Voedsel Verbindt Live plaats van dit jaar. Gezond eten is Gezond leven. De inspiratiesessie, mede georganiseerd door de thematrekkers Erna Steenhuis en Annette de Vries , kende drie 3 sprekers, 2 pitches, en een interessante discussie. Klik hier om het event terug te kijken.
Jaap Seidell Hoogleraar voedsel en gezondheid, doet al jaren onderzoek, volgt de internationale wetenschap over gedragsbeïnvloeding voor een gezondere leefstijl en ziet dat al die programma’s vaak maar een klein effect hebben. Zo’n 5 a 10 % van de doelgroep past het voedingspatroon aan. Wat moet je dan doen?
Jong beginnen!
Er is participatief onderzoek gedaan naar mogelijkheden om mensen in de eerste 1000 dagen van een kind een goede start mee te geven. Juist de doelgroep die het zo nodig heeft is lastig te bereiken, mensen voelen zich snel gecontroleerd en geïntimideerd. Dus moet je de mensen zelf vragen om de goede acties te bedenken voor doelen die zij belangrijk vinden. Zo is voor een bepaalde groep ouders bijvoorbeeld ‘gezonde tanden’ belangrijker dan het gewicht van hun kind, waarmee ze beter gemotiveerd zijn voor gezonder voedselaanbod.
Welke activiteiten werken dan bijvoorbeeld echt goed? 3 bewezen voorbeelden:
- De Babygroentetas – voegt aan de bekende blije babybox via bemiddeling van het consultatiebureau een groenteabonnement toe, met recepten, staafmixer en bewaardoosjes. Daarmee gaan ouders hun baby veel beter laten wennen aan groente en andere smaken, wat aangetoond effect heeft op latere leeftijd.
- Schooltuinieren – 1 jaar je eigen schooltuintje beheren leert kinderen heel praktisch vanuit de basis over de aarde, natuur, voedsel, en hoe je zelf iets kunt doen, en laat ze allerlei groente proeven. Dat vergeten ze nooit meer.
- Lunchen (of ontbijten) op school – wat in andere landen al heel gewoon is moet hier nog worden uitgevonden en geaccepteerd. Ook hier geldt weer: de vorm waarin moet met/voor/door de school zelf gekozen worden – en worden volgehouden. Dan is ook echt resultaat zichtbaar.
Joe van Veen, programmaleider voedselstrategie Almere
Almere heeft haar eigen voedselstrategie als onderdeel van de duurzaamheidsagenda en die heeft door de Floriade een enorme impuls gekregen. De strategie sluit aan bij de stedelijke identiteit en context van Almere: de ondernemersgeest, de oorsprong als tuinstad, de diversiteit, de unieke ligging van de stad en de komst van het kennisinstituut Flevo Campus, waar gewerkt wordt aan vraagstukken rond stedelijke voedselvoorziening. In de directe omgeving van Almere wordt heel veel voedsel geproduceerd, maar de economische toegevoegde waarde voor de stad is nog relatief laag, ook in termen van werkgelegenheid. Het grootste deel bestaat uit productie voor de exportmarkt. Door een groter deel lokaal en regionaal te verwerken en te consumeren wordt de economische waarde voor de stad Almere veel groter. Het is de ambitie van de gemeente om gezonde voedselkeuzes aantrekkelijk, betaalbaar en toegankelijk te maken voor alle Almeerders.
Monique Ravenstijn van Jumbo Monique schetst hoe het familiebedrijf gedreven wordt door een missie om bij te dragen aan de samenleving. “Hart voor jezelf, elkaar, de omgeving en de klant” is de kernwaarde van deze 2 supermarkten in Noord-Holland. Een supermarkt is de plek waar iedereen komt en dus bij uitstek ook een manier om elkaar verhalen te vertellen, eigenlijk de nieuwe kerk. Monique toont producten en laat zien hoeveel suikerklontjes deze bevatten of door expliciete korting op bruinbrood, over wat er gebeurt met de derving (naar maaltijdproducent, daklozenopvang of verwerken tot compost). Er is een koffiehoek voor ontmoeting. Jumbo Monique combineert aandacht voor sociaal, lokaal, gezond en duurzaam, binnen de mogelijkheden van een franchiseketen.
Recent initiatief zijn de weggeefkastjes, die Mootjes, minisupertjes waarin buurtbewoners spullen kunnen leggen die anderen hard nodig hebben. Een concept wat heel Nederland mag overnemen. Motto van Monique is gewoon doen, ook al vinden anderen het raar of niet haalbaar; als je het met je hart doet komt het over.
Overall Conclusie: gezond eten vraagt een systeemaanpak, waarin alle betrokkenen zelf ook eigen inbreng moeten kunnen hebben, die je met elkaar ook een tijd kunt volhouden – en daarbij is aanvullende financiering vaak een voorwaarde.
Pitches:
Floor Volker initiatiefneemster van de Baby Groente Tas, heeft sinds 2021 zo’n 1200 gezinnen met subsidie van de gemeente Purmerend voorzien van 8 weken lang een groentetas, en 90% van de deelnemers is tevreden en wil verder met groente. De community met tips en onderling contact is hierbij ook een belangrijk onderdeel. De Baby Groente Tas is door de VU positief geëvalueerd en gaat komend jaar ook in een aantal andere gemeente draaien. Floor is nog op zoek naar funding, hulp bij de opschaling van inkoop en distributie.
Phaedra Mensen, initiatiefneemster van Spoony, heeft als missie kinderen spelenderwijs aan de groente krijgen. Daarvoor is een retailproductlijn opgezet, maar om ook andere groepen te bereiken is in samenwerking met het programma Jong Leren Eten en vele andere partners twee jaar geleden de Gezonde Smikkelweek op de buitenschoolse opvang opgezet. Na een goede start in Noord-Holland werden afgelopen jaar al 50.000 kinderen bereikt in 7 provincies en gaat ze komend jaar voor 1000 deelnemende locaties. Met een pakket bomvol locale gewone en bijzondere groentes, recepten, challenges en veel spelletjes, plus een doe-boek voor thuis. Ook hier zeer positieve respons van de kinderopvanglocaties en van ouders. Ook zij zoekt funding en logistieke partners voor de opschaling. www.spoony.nl
Discussie:
- Wat definiëren we als ‘gezond’? Jaap: natuurlijk zijn er verschillende meningen over bv dierlijke producten, biologisch of gangbaar enz. Het beste uitgangspunt is dan het advies van het Voedingscentrum: minder bewerkt, hou je aan de schijf van 5, en biologisch is beter voor de aarde en het dier. Daar is natuurlijk veel meer over te zeggen, maar met deze uitgangspunten kun je het al snel een beetje beter doen.
- Kan de overheid niet nog meer reguleren of promoten? De overheid mag geen merken promoten, maar kan criteria opleggen aan subsidies, bv bij de gezonde schoollunch. En samenwerking stimuleren, zoals in Almere, Amsterdam en steeds meer steden, en met programma’s als JOGG en Jong Leren Eten een extra impuls geven.
- Hoeveel speling heb je als franchiseondernemer? Monique: natuurlijk is 70% van mijn assortiment ook ongezond, en binnen mijn sector ben ik een rare uitzondering. Maar ik word steeds vaker uitgenodigd voor brainstorms over de supermarkt van de toekomst. En intussen gaan we gewoon door met mensen goed informeren. Het gaat erom dat je leert over eten en dat het sociaal ingebed is, daar kunnen wij aan bijdragen.
